چک ولو یا شیر برگشتی چیست؟
چک ولو یا شیر برگشتی چیست؟ چه کاربردی در صنایع دارد؟ و چگونه عمل می کند؟
چک ولوها احتمالا اولین شیری است، که درست شناخته نشده است. اگر شما نام این شیر را پیش اکثر کارکنان کارخانه ها ببرید، اکثراً جواب میدهند که این شیر کار نمیکند! بنابراین پرسنل ممکن است لوله کشی تجهیزات را به منظور خارج کردن چک ولو مجددا انجام دهند.
به عبارت دیگر این ولوها یکی از غیرمحبوب ترین شیرها در صنعت امروز است. این عدم محبوبیت به دلیل عدم شناخت درست این شیر است.
در این مقاله به بررسی:
- اصول اولیه چک ولوها
- چگونگی کار کردن آنها
- انواع آنها
- چگونگی انتخاب و نصب
- چگونگی حل مشکلات آنها و در نهایت اینکه همیشه آنها علت مشکل نیستند؛ میپردازیم.
چک ولو چیست؟
اگر بخواهیم چک ولوها را به سادگی تعریف کنیم:
چک ولو تنها اجازه عبور جریان در یک جهت را می دهد و به صورت اتوماتیک در زمانهایی که مایع در لوله در جهت عکس حرکت می کند از بازگشت جریان جلوگیری می کند (جریان معکوس) .
چک ولوها در طبقه بندی شیرهای self-automated قرار می گیرند و برای قطع و وصل شدن نیاز به نیروی کمکی ندارند.
بر خلاف شیرهای دیگر این مدل شیرها حتی اگر هوا ، برق ، یا سایر تجهیزات انسانی از چرخه کار خارج شوند به کارشان ادامه می دهند.
چک ولوها را در همه جا میتوان یافت، حتی در خانه ها!
اگر شما یک پمپ مخزن در زیرزمین داشته باشید، به احتمال زیاد یک چک ولو در مسیر خط تخلیه این پمپ قرار داده شده است.
چک ولوها تقریبا در هر صنعتی که پمپ در آنها به کار برده شوند یافت می شود.
طراحی های متنوعی برای چک ولوها وجود دارد، که بین قدیمی ترین و متداول ترین آنها در نوسان است.
مانند شیرهای دیگر، چک ولوها برای مواد گوناگونی استفاده می شوند: مایعات، هوا، گازها، بخار و یا موارد دیگر به کار برد.
کاربردهای چک ولوها
کاربردهای چک ولوها در صنایع عبارتند از:
- تخلیه کمپرسورها و پمپ ها
- خطوط اصلی
- شکننده های خلا
- خطوط بخار
- خطوط چگالیده
- پمپ های تغذیه شیمیایی
- برج های خنک کننده
- رک های بارگیری
- خطوط خنک کننده نیتروژن
- دیگهای بخار
- سیستم های HVAC
- تاسیسات
- پمپ های فشار
- پمپ های معلق
- ایستگاه های شستشو
- و خطوط تزریق
چک ولوها چگونه کار می کنند؟
چک ولوها به جریان حساس هستند و برای باز و بسته شدن به جریان در لوله وابسته هستند.
دیسک داخلی، اجازه عبور جریان به سمت جلو را زمانی که شیر باز است را میدهند. اگر جریان رو به جلو کاهش یابد و یا برعکس شود، دیسک شروع به بسته شدن می کند، که وابسته به طراحی است.
ساختار این شیرها معمولا خیلی ساده است. عمدتاً شامل بدنه، سیت، دیسک و کاور میشوند. بسته به نوع طراحی ممکن است شامل دنباله، پین محوری، دیسک بازویی، فنر، توپی، الاستمور و یاطاقان نیز باشند.
آب بندی داخلی دیسک چک ولو و سیت به جریان فشار برگشتی به عنوان نیروی مخالف برای قطع و وصل شیر متکی است. به همین دلیل، نرخ نشتی سیت مجاز برای چک ولوها بیشتر از شیرهای on/off است.
سطوح آب بندی مواد داخلی به طور کلی امکان نشت در الاستومر، مانند Buna-N و Viton
کدام چک ولوی مناسب است؟
صرف نظر از نوع یا سبک شیر، کم دردسرترین و طولانی ترین عمر بدون نیاز به سرویس زیاد از انتخاب مناسب سایز چک ولو ناشی میشود.
اگر چک ولوها به درستی انتخاب شوند، دیسک به درستی در موقعیت باز یا استاپ و یا کاملا بسته قرار میگیرد. در این شرایط هیچ گونه لرزشی در دیسک رخ نمی دهد.
متاسفانه اکثر چک ولوها، مشابه روش انتخاب ولوهای on/off انتخاب می شوند.
بر خلاف شیرهای on/off شرایط جریان مشخص کننده عملکرد داخلی چک ولوهاست زیرا دیسک داخلی همیشه تحت جریان است.
همانگونه که قبلا گفته شد، برخلاف ولوهای on/off،داخل چک ولوها به جریان حساس هستند.
اگر جریان کافی نباشد، دیسک در داخل ولو حرکت میکند، بنابراین دیسک همیشه در مسیر جریان است.
این نتیجه باعث سایش، پتانسیل شکست و افت فشار بالاتر میشود.
به طور کلی، افت فشار زمانی که شیر کاملا باز است، مشابه شیر on/off محاسبه میشود.
با این حال اگر جریان به اندازه ای نباشد که شیر به طور کامل باز شود و چک ولو تا حدی باز شود، افت فشار بیشتر خواهد شد. نهایتا در این شرایط دیسک به طور کامل می چرخد و عملکرد شیر تغییر می کند.
چنین عملکری در برخی از شیرهای دیگر وجود ندارد. برای مثال در گیت ولوها، اگر ولو به طور کامل باز شود، گوی کاملا از مسیر جریان خارج میشود و عملکرد گوی از اینکه جریان کم، متوسط یا زیاد است تاثیر نمی پذیرد.
انواع چک ولوها
مدل های مختلفی از چک ولوها تاکنون طراحی و استفاده شده اند.
بعضی از محبوب ترین این مدلها عبارتند از:
- توپی
- دو طرفه یا دو دریچه ای
- فنر در خط یا سر ورودی و خروجی ولو،
- پیستونی و …
نام برد.
هر کدام از این مدل ها برای همه کاربردها مناسب نیست و هر کدام مزایای خود را دارند.
انتخاب شیر مناسب
در میان فاکتورهای بسیاری که در هنگام انتخاب یک ولو باید در نظر گرفت
- سازگاری متریال شیر با فرآیند
- رتبه بندی شیرANSI
- اندازه خط
- کاربرد داده ها ( جریان، طراحی/شرایط عملیاتی)
- نصب (افقی، عمودی، بالا یا پایین)
- اتصالات پایانی
- ابعاد
به خصوص در هنگام جایگرین کردن ولو، برای جلوگیری از نشتی در لوله و تجهیزات ویژه باید در انتخاب ولو دقت بیشتری داشت.
- منبع سایت
https://www.waterworld.com
